Amidan quá phát là gì, nguyên nhân và cách chữa trị hiệu quả nhất 2020
Amidan quá phát là bệnh lý xảy ra do viêm amidan tái phát nhiều lần. Khi biến chứng thành amidan phì đại có thể khiến người bệnh bị tắc nghẽn đường hô hấp, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Để nhận biết các triệu chứng và có cách chữa trị kịp thời, bạn đọc cần nắm được những thông tin cơ bản sau đây.
Amidan quá phát là gì và nguy hiểm như thế nào?
Amidan quá phát xảy ra khi các khối amidan bị nhiễm khuẩn nhiều lần và liên tục trong thời gian dài. Lúc này, amidan sẽ có hiện tượng sưng tấy và gia tăng kích thước quá mức, thậm chí gây tắc nghẽn đường hô hấp. Amidan quá phát là một trong những biến chứng nguy hiểm và phổ biến nhất của viêm amidan mãn tính.
Theo các chuyên gia, amidan dan quá phát được chia thành 4 cấp độ cơ bản sau đây:
- Amidan quá phát cấp độ 1: Ở cấp độ 1, sự thay đổi về kích thước chưa rõ ràng. Chiều ngang của khối amidan nhỏ hơn ¼ khoảng cách từ chân trụ trước. Cuống amidan viêm to tròn và tương đối gọn.
- Viêm amidan quá phát độ 2: Amidan quá phát ở cấp độ 2 có hình dạng giống như ở cấp độ 1, tuy nhiên kích thước chiều ngang đã có thay đổi đáng kể, bằng ⅓ khoảng cách của chân trụ.
- Viêm amidan quá phát độ 3: Kích thước khối amidan tiếp tục gia tăng đến khi bằng ½ khoảng cách của chân trụ trước, hiện tượng sưng phồng khiến người bệnh có cảm giác khó chịu, vướng bận ở cổ họng.
- Viêm amidan quá phát độ 4: Khi phát triển đến cấp độ 4, amidan bị sưng đỏ và có kích thước rất lớn, gần như chiếm toàn bộ diện tích đường thở kèm theo nhiều u, mủ trắng trên bề mặt. Hiện tượng này dễ gặp ở những người trưởng thành hơn so với trẻ nhỏ.
Bên cạnh câu hỏi amidan quá phát là gì thì viêm amidan quá phát có nguy hiểm không cũng là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn.
Viêm amidan quá phát hay viêm a quá phát đang ngày càng phổ biến do những thay đổi tiêu cực trong điều kiện tự nhiên và môi trường sống. Nếu không được chữa trị kịp thời, sức khỏe và đời sống của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thậm chí, phải đối mặt với những biến chứng nguy hiểm như:
- Biến chứng tại chỗ: Nguy cơ áp xe amidan.
- Biến chứng lân cận: Xảy ra khi hiện tượng viêm nhiễm lan sang các khu vực lân cận khác, gây viêm xoang, viêm tai giữa, thanh quản,…
- Biến chứng toàn thân: Trường hợp viêm nhiễm nặng, người bệnh có thể bị viêm cơ tim, viêm cầu thận, sốt thấp khớp đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
Nguyên nhân gây viêm amidan quá phát
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh amidan quá phát là do amidan bị viêm nhiễm nhiều lần và trong thời gian dài. Amidan có cấu trúc và vị trí đặc biệt quan trọng với hệ hô hấp. Thông thường, amidan sẽ hoạt động như một tổ chức sản sinh kháng thể, hỗ trợ hệ miễn dịch và ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh ngoài môi trường. Tuy nhiên, với vị trí nằm ngay trước ngã ba hầu họng, amidan cũng là nơi bị ảnh hưởng đầu tiên khi các loại vi khuẩn, virus tấn công vào bên vòm họng.
Do đó, khi amidan bị viêm nhiễm khiến các tế bào miễn dịch phải hoạt động quá mức, gây ra hiện tượng sưng phồng và nhiều triệu chứng khác. Các loại vi khuẩn, virus trú ngụ càng lâu thì amidan càng sưng to, gây ra hiện tượng quá phát và phì đại amidan.
Ngoài ra, bệnh amidan quá phát 1 bên hay cả hai bên có thể đến từ một số nguyên nhân sau đây:
- Môi trường sống ô nhiễm, thường xuyên phải tiếp xúc với các chất độc hại, khói bụi,…
- Thói quen vệ sinh răng miệng thiếu khoa học, không đúng cách và đều đặn.
- Ảnh hưởng của các bệnh đường hô hấp như viêm họng, viêm xoang,…
- Hạch bạch huyết quá phát khiến hệ miễn dịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Các triệu chứng thường gặp
Quá phát amidan cũng có những triệu chứng tương tự như viêm amidan thông thường, bao gồm ho, sốt, họng đau, vướng họng, khó nuốt. Để biết tình trạng viêm amidan đã chuyển biến đến giai đoạn quá phát hay chưa, bạn cần dựa vào những dấu hiệu điển hình sau đây:
- Hô hấp bằng mũi khó khăn do đó người bệnh thường xuyên phải thở bằng miệng.
- Có thể xuất hiện những cơn ngừng thở khi ngủ.
- Giọng nói bị thay đổi, có thể trầm và thấp hơn so với tông giọng thông thường.
- Nếu bị amidan quá phát cấp độ 4, người bệnh sẽ thấy hơi thở có mùi hôi bất thường, rất khó chịu.
- Trẻ nhỏ bị viêm amidan quá phát thường nói chậm, thiếu linh hoạt và phát âm bất thường.
Cách điều trị viêm amidan quá phát hiệu quả
Viêm amidan quá phát không phải là căn bệnh hiếm gặp. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của bạn. Khi đã phát triển vào giai đoạn mãn tính, viêm amidan quá phát có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề, thậm chí là khiến người bệnh tử vong. Do đó, việc chủ động thăm khám và tìm cách chữa amidan quá phát từ sớm là hết sức quan trọng.
Phương pháp Tây Y trị amidan quá phát
Triệu chứng điển hình của viêm amidan quá phát là hiện tượng khối amidan sưng to bất thường ở cổ họng. Do đó, bước đầu tiên trong phác đồ điều trị là làm giảm tình trạng phù nề trong vòm họng. Sau đó, kết hợp thêm một số loại thuốc kháng sinh, giảm đau và kiểm soát các triệu chứng khác. Thông thường, người bị amidan quá phát sẽ được chỉ định sử dụng một số loại thuốc sau đây:
- Thuốc giảm phù nề, sưng tấy: Amitase hoặc men chống viêm A Choay, có công dụng làm giảm tình trạng sưng phù và hạn chế nguy cơ xung huyết.
- Thuốc kháng sinh, kháng khuẩn, chống viêm: Zinnat, Augmentin, Penicillin G, Clamoxyl thường được sử dụng trong các trường hợp viêm amidan quá phát do nhiễm khuẩn. Nhóm thuốc này có khả năng ức chế và tiêu diệt tối đa các tác nhân gây bệnh bên trong vòm họng.
- Thuốc hạ sốt, giảm đau: Paracetamol, Advil, Motrin, Tylenol, Aspirin được chỉ định để khắc phục tình trạng đau rát cổ họng, giảm hiện tượng sưng viêm và kiểm soát cơn sốt. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần lưu ý không dùng Aspirin khi chưa đủ 18 tuổi.
- Thuốc điều trị tại chỗ: Người bệnh amidan quá phát có thể sử dụng nước muối sinh lý hoặc dung dịch kiềm loãng để súc họng, cùng một số loại thuốc sát khuẩn như Oropivalone, Lysopaine, Betadine,…
- Thuốc trị ho: Các loại thuốc có thành phần chứa Codein, Toplexil, Dextromethorphan, Alimemazin được sử dụng để giảm tình trạng đau rát, ngứa cổ họng và kiểm soát cơn ho.
Tùy vào từng trường hợp, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp với những triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Cách trị amidan quá phát bằng thuốc Tây tương đối hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên người bệnh cũng cần lưu ý về tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng và cách dùng để tránh gặp phải những tác dụng phụ như buồn nôn, dị ứng, chóng mặt,…
Trong quá trình sử dụng thuốc, nếu bạn nhận thấy cơ thể có các dấu hiệu bất thường như phát ban, tức ngực, khó thở liên tục thì nên đến gặp bác sĩ ngay để có biện pháp khắc phục. Trên thực tế, việc sử dụng thuốc thường chỉ phát huy tác dụng với những trường hợp viêm amidan quá phát ở cấp độ 1, 2.
Hầu hết những bệnh nhân bị amidan quá phát tiến triển đến cấp độ 3 – 4 không thể điều trị bằng thuốc mà phải tiến hành phẫu thuật. Vậy amidan quá phát có nên cắt không? Chuyên trang sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về phương pháp phẫu thuật này trong phần tiếp theo.
Phẫu thuật cắt bỏ amidan
Kích thước amidan quá lớn sẽ làm cản trở quá trình hô hấp và ăn uống của người bệnh. Lúc này, việc sử dụng thuốc cũng không còn mang lại kết quả như mong đợi. Do đó, các bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện phẫu thuật cắt bỏ amidan.
Với sự phát triển của y học hiện đại, tiểu phẫu cắt amidan có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, giúp người bệnh không phải trải qua nhiều đau đớn và nhanh chóng hồi phục hơn. Tuy nhiên, nguy cơ biến chứng và những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình phẫu thuật vẫn là điều người bệnh cần cân nhắc.
Nếu người bệnh đang mắc các bệnh lý nền về tim mạch, máu, huyết áp,… khiến cơ thể suy nhược và không đủ điều kiện phẫu thuật, tốt nhất không nên thực hiện cắt amidan. Người bệnh nên trao đổi với kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi đưa ra quyết định. Đồng thời tuân thủ đúng những điều cần lưu ý trước, trong và sau khi phẫu thuật để hạn chế rủi ro.
Trị viêm amidan quá phát bằng các bài thuốc Đông Y
Nếu lo sợ những biến chứng có thể gặp phải khi phẫu thuật cắt amidan, người bệnh có thể tham khảo một số cách chữa theo Y học cổ truyền.
Theo Đông Y, viêm amidan quá phát hay viêm amidan nói chung đều xuất phát từ sự xâm nhập của tà độc, làm khô hầu hạch, ngăn trở mạch lạc và thiêu đốt màng cơ. Do đó, các bài thuốc Đông Y chữa viêm amidan luôn tập trung điều trị từ căn nguyên, vừa làm giảm các triệu chứng khó chịu ở cổ họng, vừa làm giảm sưng tấy và bồi bổ cơ thể từ bên trong.
Tùy theo cơ địa và tình trạng viêm nhiễm, các thầy thuốc sẽ gia giảm liều lượng từng dược liệu sao cho phù hợp nhất với bệnh nhân. Theo đó, các thầy thuốc sẽ lựa chọn sử dụng những dược liệu có khả năng:
- Quy phế, tỳ, thận nhằm điều dưỡng và phục hồi chức năng của các cơ quan bên trong cơ thể.
- Thanh nhiệt, giải độc cơ thể, đồng thời giảm sưng, tiêu viêm và long đờm, giảm ho.
- Bồi bổ chính khí và ngăn ngừa nguy cơ tái mắc bệnh amidan quá phát.
Các bài thuốc trị chứng viêm amidan quá phát chủ yếu bao gồm những dược liệu như sơn trà, bạch cương, liên kiều, xích thược,… Dưới đây là hai bài thuốc được nhiều người sử dụng nhất hiện nay:
- Bài thuốc số 1: Sử dụng Bắc sa sâm, hài nhi sâm, tang bạch bì, hắc sâm, mạch đông, xạ can nhằm tiêu viêm, giảm sưng, trị chứng viêm amidan quá phát và viêm amidan mãn tính.
- Bài thuốc số 2: Bao gồm Quất hồng bì, kha lê lặc, sơn trà, tân chỉ, kết cánh với tác dụng hạn chế tình trạng sưng tấy và viêm nhiễm amidan, đồng thời bồi bổ cơ thể một cách toàn diện.
Mẹo dân gian chữa viêm amidan quá phát tại nhà
Nếu tình trạng viêm amidan quá phát chưa tiến triển nghiêm trọng, chỉ có biểu hiện ở mức độ nhẹ như sốt, ho thông thường, người bệnh có thể áp dụng một số bài thuốc dân gian sau đây:
- Bài thuốc trị amidan quá phát với canh và đường phèn: Chanh tươi rửa sạch rồi thái thành từng lát mỏng, bỏ vào ấm cùng đường phèn và hãm lấy nước uống hàng ngày. Mỗi ngày dùng 2 cốc nước chanh đường phèn sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
- Trị viêm amidan quá phát bằng gừng tươi: Cạo vỏ và rửa sạch gừng, sau đó thái thành từng sợi nhỏ rồi hãm với nước sôi. Chờ khoảng 10 phút để các tinh chất trong gừng tươi thấm hết ra ngoài thì rót ra cốc, để nguội bớt rồi uống.
Trị viêm amidan bằng mẹo dân gian là phương pháp đơn giản, an toàn và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, chỉ phù hợp với những trường hợp bệnh nhẹ, nguy cơ biến chứng không cao. Nếu sau một thời gian sử dụng, tình trạng bệnh chuyển biến xấu hơn, bạn vẫn nên đến các cơ sở y tế để có biện pháp chữa trị chuyên sâu.
Biện pháp phòng ngừa viêm amidan quá phát
Amidan quá phát là có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn. Do đó, cách tốt nhất là chủ động phòng ngừa bệnh từ sớm theo những nguyên tắc sau đây.
Người bị viêm amidan quá phát nên ăn gì, kiêng gì?
Người bị viêm amidan quá phát muốn nhanh chóng khỏi bệnh cần phải chủ động xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, tuyệt đối tránh những thực phẩm có khả năng làm kích ứng ổ viêm và tăng nguy cơ tái nhiễm.
Theo đó, người bệnh viêm amidan quá phát cần lưu ý những điều sau:
- Hạn chế ăn các món cay nóng và nhiều gia vị như tiêu, ớt, mù tạt,…
- Tránh xa các loại đồ uống có cồn và chứa nhiều axit như bia rượu, nước chanh, quất,…
- Hạn chế các thực phẩm cứng, khó nhai nuốt như các loại hạt,…
- Không nên lạm dụng sữa và các chế phẩm từ sữa có nhiều chất béo.
- Tăng cường ăn các loại rau củ quả tươi và uống nước ép trái cây.
- Cung cấp đủ năng lượng cần thiết cho cơ thể thông qua các thực phẩm như thịt, cá, trứng,…
Những điều cần lưu ý
Chế độ sinh hoạt cũng có vai trò hết sức quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị viêm amidan quá phát. Do đó, người bệnh cần lưu ý những lời khuyên sau đây:
- Chia nhỏ bữa ăn và chỉ ăn từng miếng nhỏ để dễ nhai nuốt.
- Không uống nước lạnh trong thời gian điều trị viêm amidan quá phát vì thói quen này có thể khiến cổ họng sưng viêm nghiêm trọng hơn.
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ và đều đặn, ít nhất hai lần mỗi ngày để loại bỏ các tác nhân gây bệnh trú ngụ trong khoang miệng.
- Giữ ấm cơ thể và đặc biệt là cổ họng mỗi khi thời tiết chuyển lạnh.
- Uống đủ nước mỗi ngày và tránh để họng khô rát.
- Hạn chế nói lớn tiếng, la hét khiến khối amidan bị tổn thương nhiều hơn.
- Đeo khẩu trang đúng cách và sử dụng chất liệu tốt để ngăn chặn sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh.
- Thường xuyên tập luyện thể dục và chủ động chữa trị từ sớm để hạn chế rủi ro.
Viêm amidan quá phát là một trong những bệnh đường hô hấp phổ biến nhất hiện nay. Nếu chủ động khám chữa ngay từ khi bệnh mới khởi phát, bạn hoàn toàn có thể đẩy lùi các triệu chứng và phục hồi sức khỏe tốt hơn!
NÊN ĐỌC
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!