Ung Thư Đại Tràng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Ung Thư Đại Tràng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Ung Thư Đại Tràng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Đặt lịch

Ung thư đại tràng là căn bệnh có tỉ lệ người mắc và tử vong cao thứ 4 trên thế giới. Vậy căn bệnh do nguyên nhân gì, cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị ra sao. Hãy cùng bài viết dưới đây đi tìm đáp án cho những câu hỏi này. 

Ung thư đại tràng là gì?

Ung đại tràng là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng phát triển bất thường của các tế bào ở ruột kết, trực tràng hoặc manh tràng. Căn bệnh này thường bắt nguồn từ các polyp trong ruột già và trực tràng. Sau một thời gian phát triển, nếu không được điều trị kịp thời sẽ tiến triển thành ung thư.

Theo các chuyên gia, ung thư đại tràng có thể xảy ra ở bất kỳ chỗ nào trong đại tràng. Trong đó, vị trí thường gặp nhiều nhất là đại tràng xích ma và manh tràng với tỉ lệ mắc khoảng 25-30%. Thông thường ung thư đại tràng thường xuất hiện ở một chỗ nhưng có tới 5% bệnh nhân bị ở nhiều nơi. Tùy vào vị trí xảy ra khối u mà tính chất và mức độ nguy hiểm của bệnh sẽ khác nhau. Cụ thể:

• Nếu ung thư xảy ra ở manh tràng thì khối u thường nằm ở hố chậu phải và rất dễ nhầm lẫn với bệnh lao góc hồi.
• Nếu ung thư xảy ra ở đại tràng ngang thì khi tiến triển có thể gây dính với gan, mật, dạ dày và ruột non, gây nhiều nguy hiểm cho người bệnh.
• Nếu ung thư xảy ra ở đại tràng trái thì nhìn chung kích thước sẽ nhỏ và thường có xu hướng làm hẹp lòng đại tràng.

Một số nguyên nhân gây ung thư đại tràng

Cũng giống như các căn bệnh ung thư khác, đến nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của căn bệnh ung thư đại tràng. Tuy nhiên có rất nhiều yếu tố khách quan và chủ quan tác động lên căn bệnh này. Cụ thể như:

• Tuổi cao: Dù chưa có nghiên cứu chứng minh nhưng các số liệu thống kê đã cho thấy, đa phần bệnh nhân ung thư đại tràng đều là những người cao tuổi. Vấn đề tuổi tác có thể là nguyên nhân ung thư đại tràng bởi lúc này các tế bào của niêm mạc ruột già đã suy yếu và không còn sức đề kháng đề chống chói lại các nhân tố tấn công.
• Thói quen ăn uống: Sử dụng nhiều dầu mỡ động vật cùng việc ăn ít chất xơ sẽ làm cản trở quá trình tiêu hóa của đại tràng, tăng sự hấp thụ độc tố cho cơ thể.
• Tiền sử gia đình: Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, ung thư đại tràng có khả năng di truyền. Vì vậy, nếu trong gia đình có thành viên bị bệnh thì khả năng bị ung thư đại tràng của những người khác là gấp 8 lần so với người bình thường.
• Tiền sử mắc bệnh viêm ruột kết mãn tính: Các bệnh lý đường ruột kéo dài đặc biệt là viêm ruột kết mãn tính là một trong những nguy cơ gây mắc ung thư trực tràng ở nhiều bệnh nhân.
• Bệnh Polyp đại tràng: Các polyp mọc trên thành đại tràng hoặc trực tràng có thể biến đổi thành ác tính và gây ung thư nếu có tác nhân thuận lợi. Do đó khi bị Polyp đại tràng, người bệnh cần tiến hành chủ động loại bỏ để hạn chế nguy cơ bị ung thư.
• Tiểu sử cá nhân bị ung thư: Ung thư đại tràng có tỉ lệ tái phát rất cao. Do đó, ngay cả khi đã được điều trị khỏi người bệnh vẫn nên tiến hành tầm soát để kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

Dấu hiệu ung thư đại tràng

Phát hiện sớm ung thư đại tràng là một trong những cách kéo dài sự sống của bản thân. Dưới đây là một số triệu chứng, cảnh báo nguy cơ mắc bệnh sớm cho bệnh nhân.

• Thay đổi thói quen đại tiện: Biểu hiện ung thư đại tràng đầu tiên mà người bệnh gặp phải là việc thay đổi thói quen đại tiện. Nguyên nhân của tình trạng này là do sự kích thích của các khối u khiến người bệnh gia tăng số lần đại tiện, kèm theo một vài triệu chứng như táo bón, phân lỏng, đại tiện không kết,…
• Đau bụng kéo dài: Đau bụng kéo dài là triệu chứng ung thư đại tràng thường gặp ở nhiều bệnh nhân. Thực tế cho thấy một số trường hợp bị đau bụng kéo dài kèm theo tình trạng đại tiện thường xuyên, cảnh báo việc tồn tại nhiều khối u trong ổ bụng. Vì vậy khi có dấu hiệu này, người bệnh cần nhanh chóng đến ngay bệnh viện để sàng lọc và kiểm tra.
• Ợ hơi, chướng bụng: Ngoài là dấu hiệu thường gặp ở các bệnh lý tiêu hóa, ợ hơi, chướng bụng còn là triệu chứng điển hình của ung thư đại tràng. Bởi khi niêm mạc đại tràng xuất hiện các khối u, quá trình tiêu hóa sẽ bị cản trở, lượng thức ăn nạp vào không được đào thải ra ngoài sẽ khiến người bệnh bị chướng bụng, đầy hơi.
• Đại tiện ra máu: Đại tiện ra máu có thể là triệu chứng của xuất huyết dạ dày, lòi dom, trĩ,… Tuy nhiên có đến 80% bệnh nhân ung thư đại tràng gặp phải hiện tượng đại tiện ra máu. Do vậy khi có triệu chứng này người bệnh cần hết sức cảnh giác.
• Xuất hiện khối u: Đa phần bệnh nhân ung thư đều phát sinh khối u. Vì thế nếu thấy cơ thể có những khối u bất thường, nhất là ở vùng bụng, phái bên đại tràng hoặc hạ sườn phải người bệnh cần đến ngay bệnh viện để được kiểm tra.

Các dấu hiệu của ung thư đại tràng thường dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý đường tiêu hóa. Hơn nữa trong giai đoạn đầu, bệnh chưa gây nhiều đau đớn và bộc lộ rõ rệt về dấu hiệu. Chính vì thế, người bệnh cần phải thường kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện ra bất thường và điều trị sớm nhất.

Ung thư đại tràng có các giai đoạn nào?

Theo các chuyên gia, ung thư đại tràng thường được chia thành 4 giai đoạn. Tương ứng với mỗi giai đoạn là thời gian sống khác nhau. Cụ thể như:

Giai đoạn 1: Ung thư đại tràng giai đoạn đầu hay còn được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ, lúc này các tế bào ung thư mới chỉ giới hạn trong đại tràng, xuất hiện ở niêm mạc trong cùng của đại tràng hoặc trực tràng.

Giai đoạn 2: Là giai đoạn mà các tế bào ung thư đã bắt đầu lan ra ngoài đại tràng và di căn tới các khu vực khác. Tùy vào mức độ và thời gian phát hiện mà người ta chia giai đoạn 2 thành các phân đoạn nhỏ gồm 2A, 2B, 2C.

• Giai đoạn 2A: Là giai đoạn các tế bào ung thư đã phát triển xuyên vào lớp thanh mạc đại tràng, nhưng chưa lan sang các môn hoặc các hạch bạch huyết lân cận.
• Giai đoạn 2B: Là giai đoạn tế bào ung thư đã phát triển đến lớp phúc mạc, vượt qua lớp ngoài cùng của đại tràng và đi tới niêm mạc bao quanh ổ bụng.
• Giai đoạn 2C: Ở giai đoạn này, các khối u đã lan rộng và xuyên qua lớp cơ đại tràng, phát triển trực tiếp trên các cấu trúc lân cận nhưng vẫn chưa lan đến hạch bạch huyết gần đó.

Giai đoạn 3: Là giai đoạn, các tế bào ung thư đã bắt đầu lan đến hạch bạch huyết lân cận và thậm chí là thành đường ruột xa hơn. Tương tự như ung thư đại tràng giai đoạn 2, giai đoạn 3 cũng được chia nhỏ thành 3 phân đoạn 3A, 3B, 3C dựa trên số lượng hạch bạch huyết bị ảnh hưởng.

• Giai đoạn 3A: Là giai đoạn các hạch bạch huyết gần đại tràng bị ảnh hưởng bởi tế bào ung thư. Số lượng hạch bạch huyết bị ảnh hưởng là từ 1-3.
• Giai đoạn 3B: Ở giai đoạn này các tế bào ung thư đã lan rộng sang nhiều hạch bạch huyết ở xa đại tràng, số lượng hạch bạch huyết bị ảnh hưởng là từ 2-3.
• Giai đoạn 3C: Là giai đoạn mà có trên 4 hoặc nhiều hạch bạch huyết ở xa bị ảnh hưởng.

Giai đoạn 4: Là giai đoạn cuối của ung thư đại tràng, khi các tế bào ung thư đã di căn tới nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Tương tự như các giai đoạn trên, giai đoạn 4 cũng được chia làm 2 phân đoạn là 4A và 4B.

• Giai đoạn 4A: giai đoạn mà các tế bào ung thư phát triển và xâm lấn sang các hạch bạch huyết vùng lân cận, đồng thời di căn đi đến một phần xa của cơ thể:
• Giai đoạn 4B: Là giai đoạn mà các khối u đã di căn đến nhiều nơi xa trong cơ thể con người như gan, phổi,…

Tiên lượng ung thư đại tràng sống được là bao lâu?

Ung thư đại tràng sống được bao lâu là câu hỏi của rất nhiều người bị bệnh. Theo các chuyên gia, thời gian sống của bệnh nhân ung thư đại tràng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố trong đó thời gian phát hiện ra bệnh là vô cùng quan trọng.

• Nếu bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn đầu và kịp thời điều trị thì cơ hội sống sau 5 năm là 90%.
• Ngược lại nếu để các khối u di căn và phát triển sang giai đoạn 2 thì khả năng sống sót trên 5 năm của người bệnh chỉ còn khoảng 82%.
• Đặc biệt nếu để bệnh tiến triển sang giai đoạn 3, số lượng hạch bạch huyết bị ảnh hưởng lên đến trên 4 thì tỉ lệ sống sau 5 năm chỉ còn khoảng hơn 67%.
• Và nếu để bệnh tiến triển sang giai cuối thì tỉ lệ sống sót là rất thấp. Chỉ có khoảng 11% số bệnh nhân ung thư đại tràng giai đoạn cuối sống sót trên 5 năm. Tuy nhiên con số này còn phụ thuộc vào kết quả phẫu thuật và khả năng phục hồi của bệnh nhân.

Các cách chẩn đoán chính xác ung thư đại tràng

Như đã nói ở trên, trong giai đoạn đầu các dấu hiệu bệnh đại tràng dường như không có gì rõ ràng. Chỉ đến khi bệnh đã tiến triển nặng thì chúng mới dần dần lộ rõ. Vì vậy để giúp chẩn đoán chính xác tình trạng ung thư đại tràng, người bệnh có thể phải thực hiện một số thăm khám và xét nghiệm chẩn đoán sau:

• Thăm khám lâm sàng: Ở cách chẩn đoán này, các bác sĩ sẽ dùng ngón tay đeo bao thăm khám đường ruột qua hậu môn. Nếu ngón tay sờ thấy các khối sần sùi, có dính máu và người bệnh không thấy đau đớn thì đây chính là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ bị ung thư trực tràng của người khám.
• Nội soi: Việc kiểm tra cơ bản không thể kết luận chính xác người bệnh có bị ung thư đại tràng hay không. Do đó, để chắc
  chắn bác sĩ sẽ cho bệnh nhân tiến hành nội soi đại tràng xích ma hoặc nội soi sợi ruột kết. Thông qua hình ảnh thu được bên trong sẽ giúp quan sát chi tiết hình ảnh các polyp hoặc mô bất thường.
• Sinh thiết: Ở phương pháp này, bác sĩ sẽ tiến hành lấy một hoặc vài mẫu mô trong đại tràng, sau đó quan sát dưới kính hiển vi để xem xét những vấn đề bất thường.
• Xét nghiệm máu: Ngoài việc nội soi và sinh thiết, người bệnh sẽ được tiến hành xét nghiệm máu. Mục đích của phương pháp này là để kiểm tra công thức máu và số lượng hồng cầu. Nếu tỉ lệ các tế bào hồng cầu trong máu quá thấp thì nguy cơ bị bệnh là cao. Vì người ung thư đại tràng thường gặp tình trạng thiếu máu.
• Chụp cắt lớp: Phương pháp này sẽ giúp thu được hình ảnh 3 chiều của đại tràng bên trong thông qua tia X- Quang. Hình ảnh thu được sẽ giúp xác định chính xác điểm bất thường và kích thước các khối u trên niêm mạc đại tràng.
• Chụp cộng hưởng: Cộng hưởng MRI là phương pháp chẩn đoán quen thuộc trong ung thư đại tràng. Cách làm này sẽ giúp xem xét hình ảnh chi tiết của cơ thể và tìm kiếm sự lây lan của ung thư.
• Siêu âm ổ bụng: Là phương pháp sử dụng sóng âm tần cao để tạo ra một hình ảnh các các cơ quan nội tạng bên trong. Thông qua đó, bác sĩ sẽ xác định được các tế bào ung thư đã lan rộng và di căn hay chưa.
• Chụp cắt lớp phát xạ: Là phương pháp chẩn đoán sử dụng phóng xạ để thu lại hình ảnh chi tiết của các cơ quan và mô trong cơ thể.
• CEA: Đây là một trong những bước chẩn đoán quan trọng nhất của quá trình kiểm tra ung thư đại trực tràng. Thông qua các kháng nguyên CEA bác sĩ sẽ đánh giá chính xác được hiệu quả của việc điều trị và tiên lượng thời gian sống của bệnh nhân. Bên cạnh đó, việc đô CEA thường xuyên trong huyết thanh còn giúp theo dõi hiệu quả quá trình phẫu thuật và hóa trị hiệu quả.

Cách điều trị ung thư đại tràng hiệu quả nhất hiện nay

Có rất nhiều cách điều trị ung thư trực tràng. Tuy nhiên tùy vào tình trạng sức khỏe và diễn tiến của bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một phương pháp điều trị ung thư đại tràng được nhiều người áp dụng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị ung thư đại tràng phổ biến nhất hiện nay. Căn cứ vào độ lớn cũng như vị trí của các khối u mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật khác nhau.  Hiện có 2 phương pháp phẫu thuật được sử dụng nhiều nhất là mổ mở và mổ nội soi. Trong đó.

• Mổ mở cắt đại tràng: Là phương pháp phẫu thuật rạch một đường dài trên bụng, sau đó tiến hành loại bỏ một phần ruột già bị bệnh bên trong.
• Cắt đại trực tràng nội soi: Là phương pháp rạch mổ nhiều đường nhỏ trên bụng, rồi dùng kính soi đặc biệt và dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng để lấy đi một phần hoặc toàn bộ ruột già.

Do tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ như chảy máu, nhiễm trùng, tổn thương cơ quan gần đại tràng,.. Và đặc biệt nếu không có đại tràng cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh sẽ gặp nhiều bất tiện. Vì vậy cần cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định cắt bỏ toàn bộ đại tràng.

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư đại tràng dựa vào việc sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt hết các tế bào ung thư. Phương pháp này thường được sử dụng phổ biến trong việc điều trị ung thư đại tràng vì các khối u có xu hướng tái phát rất cao. Theo các chuyên gia, một liệu trình xạ trị thường bao gồm số lần cụ thể với liều lượng chính xác trong một khoảng thời gian nhất định.

Một vài phương pháp xạ trị để điều trị ung thư đại tràng như:

• Xạ trị lập thể: Là phương pháp xạ trị sử dụng máy phát tia X để tiêu diệt các khối u di căn tới gan và phổi. Nhờ cung cấp một liều xạ lớn, chính xác lên từng vùng nhỏ nên xạ trị lập thể có thể giúp người bệnh tránh được việc cắt bỏ gan hay phổi khi bị ảnh hưởng. Tuy nhiên không phải khối u nào di căn tới gan và phổi đều có thể sử dụng phương pháp này.
• Các phương pháp xạ trị khác: Ngoài xạ trị lập thể thì với các trường hợp khác, người bệnh có thể sẽ được áp dụng phương pháp xạ trị đặc biệt như: Xạ trị trong phẫu thuật, cận xạ trị,… Mục đích của các phương pháp này là loại bỏ vùng chứa tế bào ung thư không thể xử lý bằng phẫu thuật.

Xạ trị tuy khá an toàn và ít gây đau đớn cho người bệnh nhưng lại tiềm ẩn rất nhiều tác dụng như như: Mệt mỏi, rối loạn dạ dày, phản ứng da, ảnh hưởng đến vấn đề tình dục. Vì vậy, trước khi tiến hành liệu pháp này người bệnh nên nói chuyện với bác sĩ về những tác dụng phụ có thể xảy ra.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp thường được chỉ định sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại mà mắt thường không nhìn thấy.  Khác với xạ trị, hóa trị là sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư tại khắp nơi trong cơ thể. Theo đó, đường dùng chủ yếu của phương pháp này sẽ bao gồm cả đường uống và truyền tĩnh mạch. Bệnh nhân có thể được chỉ định một hay nhiều loại thuốc kết hợp trong cùng một thời điểm điều trị.

Các loại phác đồ thường được sử dụng trong hóa trị để điều trị ung thư đại tràng gồm:

• 5-FU.
• 5-FU với leucovorin và một loại vitamin tăng cường hiệu quả của 5-FU.
• Irinotecan đơn chất.
• Capecitabine với irinotecan.
• Capecitabine với oxaliplatin.

Việc sử dụng phương pháp hóa trị để điều trị ung thư đại tràng có thể gây ra các tác dụng phụ như: Nôn, buồn nôn, tiêu chảy, đau miệng, rụng tóc,… Tuy nhiên trong y học hiện nay có sẵn các loại thuốc phòng ngừa tác dụng phụ này. Nhưng nếu tác dụng phụ trở lên quá nghiêm trọng, người bệnh cần phải nói chuyện ngay với bác sĩ để được cân nhắc giảm liệu hoặc hoãn lại liệu trình.

Liệu pháp nhắm mục đích

Liệu pháp nhắm mục đích là liệu pháp nhắm vào các gen đặc hiệu và protein của các tế bào ung thư để ngăn cản sự sinh sôi, phát triển của chúng tới tế bào lành.  Dưới đây là một số liệu pháp nhắm mục đích thường được dùng trong điều trị ung thư đại tràng.

• Thuốc kháng sinh mạch: Đây là liệu pháp nhắm đích tập trung vào việc ngăn chặn sự hình thành mạch máu và quá trình cung cấp dinh dưỡng tới các khối u. Phương pháp này còn được gọi với cái tên quen thuộc khác là “bỏ đói” khối u. Một số loại thuốc kháng sinh mạch được chỉ định trong liệu pháp này là Bevacizumab, Regorafenib, Ziv-aflibercept,…
• Thuốc ức chế thụ thể tăng trưởng: Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, liệu pháp nhắm đích sử dụng thuốc ức chế thụ thể tăng trưởng có khả năng ngăn chặn và làm chậm sự phát triển của các khối u đại tràng. Một số loại thuốc ức chế thụ thể tăng trưởng thường dùng như: Cetuximab, Panitumumab,…

Cũng giống như hóa trị và xạ trị, liệu pháp nhắm đích trong điều trị ung thư đại tràng cũng có thể xảy ra một số tác dụng phụ như: Nổi mẩn trên mặt và nhiều nơi trên cơ thể. Do đó, người bệnh cần nói chuyện với bác sĩ về cách xử trí những tác dụng phụ này trước khi áp dụng chúng.

Phòng ngừa ung thư đại tràng tái phát hiệu quả

Phòng ngừa tái phát và mắc mới ung thư là điều mà rất nhiều người bệnh quan tâm. Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa hiệu quả căn bệnh ung thư đại tràng.

Chế độ ăn uống

Ung thư đại tràng hình thành một phần do thói quen ăn uống không lành mạnh của người bệnh. Do đó để phòng ngừa, bạn cần chủ động xây dựng cho mình một chế độ ăn uống khoa học. Cụ thể:

• Hạn chế các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu vì đây được xem là yếu tố liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng.
• Không ăn thịt chiên, nướng, xông khói, dăm bông, xúc xích và đồ ăn nhiều đạm. Vì những thực phẩm này sẽ làm tăng yếu tố sản sinh các tế bào biểu mô bất thường.
• Hạn chế rượu, bia, cafe và các đồ uống có cồn vì chúng có thể khiến các khối u phát triển nhanh hơn
• Tăng cường ăn thực phẩm nhiều chất xơ như rau và trái cây để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, loại bỏ áp lực cho đại tràng.
• Ngoài ra người bệnh còn nên tăng cường bổ sung các thực phẩm chế biến đơn giản như luộc, hấp và chia nhỏ các bữa ăn trong ngày.
• Uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng, tránh tình trạng thừa cân và tái phát ung thư đại tràng.

Chế độ sinh hoạt

Ngoài việc ăn uống thì chế độ sinh hoạt hằng ngày cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa ung thư. Theo đó người bệnh cần:

• Tuyệt đối không hút thuốc lá vì đây chính là sát thủ các các căn bệnh ung thư trong đó có ung thư đại tràng.
• Tăng cường luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên để tăng sức đề kháng và hệ miễn dịch nhằm chống lại các khối u.
• Điều trị triệt để các căn bệnh polyp đại tràng và viêm ruột kết mãn tính, ngăn ngừa nguy cơ bị ung thư đại tràng.
• Tầm soát ung thư đại tràng 6 tháng/ lần tại các cơ sở y tế uy tín để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh.

Ung thư đại tràng là căn bệnh nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều biến chứng đáng lo ngại. Do vậy người bệnh cần chủ động quan sát để sớm phát hiện và điều trị bệnh từ sớm. Tránh để bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng, gây khó khăn trong việc điều trị sau này.