Viêm Da Cơ Địa: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị
Viêm da cơ địa là một trong những bệnh lý về da phổ biến nhất, có thể gặp ở nhiều đối tượng. Bệnh không gây nguy hiểm nhưng nếu không được điều trị nhanh chóng, kịp thời, rất có thể sẽ gây ra nhiều vấn đề khiến làn da bị tổn thương nặng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và thậm chí là gây nhiễm trùng. Vì vậy, hãy theo dõi những thông tin sau đây để hiểu hơn về viêm da cơ địa, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh, điều trị.
Viêm da cơ địa là gì?
Viêm da cơ địa còn được gọi với nhiều cái tên khác như chàm, eczema, besnier sẩn ngứa, liken mạn tính,… Bệnh thường dễ khởi phát do thay đổi khí hậu, thời tiết. Viêm da cơ địa cũng thường đi kèm với một số biểu hiện dị ứng như hen suyễn, viêm mũi – xoang dị ứng… Thông thường, viêm da cơ địa khởi phát khá sớm. Đối tượng mắc bệnh đa số là trẻ em. Nếu không được khắc phục đúng cách, bệnh có thể tái phát thường xuyên sau khi trưởng thành.
Bệnh viêm da cơ địa có thể xuất hiện ở bất cứ vùng da nào trên cơ thể, nhưng nhiều nhất thường ở tay, chân, những vùng da có nếp gấp. Khi bệnh khởi phát, các triệu chứng xảy ra một cách nhanh chóng và rầm rộ. Sau một đến hai ngày, triệu chứng giảm bớt. Tuy nhiên, mỗi lần khởi phát sau thường nghiêm trọng và xảy ra thường xuyên hơn.
Nhận biết triệu chứng viêm da cơ địa
Việc xác định được các triệu chứng của viêm da cơ địa sẽ giúp người bệnh nắm rõ tình trạng của mình tốt hơn, từ đó có phương án xử lý, điều trị cho phù hợp. Thông thường, các triệu chứng viêm da cơ địa dễ nhận biết nhất là ngứa, xuất hiện mụn nước, da khô, sần, tấy đỏ và bong vảy. Tuy nhiên, để thuận tiện hơn trong việc chẩn đoán lâm sàng, các triệu chứng bệnh còn được chia theo từng cấp độ, giai đoạn như sau:
Viêm da cơ địa bán cấp tính:
- Các biểu hiện nhẹ, chưa rõ ràng, chưa gây khó chịu cho người bệnh.
- Đôi khi chỉ là hơi ngứa nên người bệnh dễ bỏ qua.
Viêm da cơ địa cấp tính:
- Bắt đầu xuất hiện các vùng da mẩn đỏ, có thể lan rộng và phát triển thành viêm da cơ địa toàn thân.
- Các vùng da tấy đỏ có thể xuất hiện ở nhiều vùng da trên cơ thể, tạo thành viêm da cơ địa ở mặt, viêm da cơ địa bàn tay, viêm da cơ địa quanh miệng, viêm da cơ địa vùng kín, viêm da cơ địa ở mông, viêm da cơ địa ở lưng… khiến cho người bệnh ngứa ngáy, khó chịu không dứt.
- Nhiều trường hợp còn có thể xuất hiện thêm mụn nước nhỏ và có mủ vàng.
- Những cơn ngứa thường trở nên dữ dội hơn vào ban đêm, khiến người bệnh khó ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự tập trung, sắc mặt xanh xao, vàng vọt.
- Người bệnh gãi nhiều, gây tổn thương da có thể làm da bị nhiễm trùng, chảy mủ, đóng vảy, bội nhiễm.
Đặc biệt, viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ thường khiến các bé đau đớn, quấy khóc, biếng ăn, chậm lớn. Làn da có thể bị tổn thương nặng nề do các bé có phản xạ gãi, cào không kiểm soát, dễ để lại sẹo sau này.
Viêm da cơ địa mãn tính: Viêm da cơ địa được xếp vào giai đoạn mãn tính khi có các triệu chứng sau:
- Nhiều vùng da sẩn đỏ, dày sừng tạo thành mảng lớn, lớp da khô bong vảy, làm biến đổi sắc tố da.
- Lớp biểu bì dày, tróc da, sưng phù, hóa sừng và nứt kẽ, có thể chảy nước và đóng vảy. Viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ sẽ gây tổn thương nhiều ở vùng da mặt, da đầu và các chi. Viêm da cơ địa ở người lớn, nhưng vùng da bị tổn thương thường là các vùng da thuộc nếp gấp của các chi.
- Điều trị nội khoa thường không có tác dụng ở giai đoạn này.
- Các triệu chứng thường tái lại, thời gian có thể kéo dài hơn và xuất hiện toàn thân, không có dấu hiệu thuyên giảm.
Nguyên nhân viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là bệnh lý có liên quan đến nhiều yếu tố từ bên ngoài và cả bên trong cơ thể người nên việc xác định căn nguyên gây bệnh thường khá phức tạp. Tuy nhiên, các bác sĩ, chuyên gia da liễu cho biết bệnh chủ yếu khởi phát bởi một số nguyên nhân sau:
Di truyền
Đây là một trong những nguyên nhân rất phổ biến gây viêm da cơ địa. Thống kê thực tế, có đến 80% trường hợp bệnh nhân viêm da cơ địa có bố và mẹ mang cơ địa dị ứng. Nếu chỉ bố hoặc mẹ bị viêm da cơ địa thì tỉ lệ rơi vào khoảng 60%.
Viêm da cơ địa do di truyền có thể liên quan đến một số gene nằm trên một số nhiễm sắc thể nhất định. Các gene này có thể di truyền cho những thế hệ sau, gây ra tình trạng viêm da cơ địa. Đối với viêm da cơ địa xuất phát từ nguyên nhân này thường không có khả năng phòng tránh, tuy nhiên có thể cân nhắc xử lý, cải thiện tình trạng viêm từ sớm để hạn chế mức độ nghiêm trọng và tái phát của bệnh.
Các vấn đề xảy ra bên trong cơ thể
Các yếu tố bên trong cơ thể (nội sinh) cũng là một trong số những nguyên nhân thường gặp dẫn đến viêm da cơ địa. Đó có thể là quá trình thay đổi nội tiết tố ở một độ tuổi, các rối loạn trong cơ thể, một số yếu tố liên quan đến thần kinh như căng thẳng, stress… Các yếu tố này có thể gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa các chất, làm thay đổi thời gian sinh học, suy giảm hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thế, vì vậy có thể khiến bạn mắc viêm da cơ địa.
- Nồng độ IgE trong máu
Đây cũng là một yếu tố quan trọng liên quan đến rối loạn hệ miễn dịch tự nhiên do gene. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các IgE này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của tế bào mast nằm dưới da. Khi gặp những yếu tố tác động gây kích ứng da, chúng sẽ thúc đẩy quá trình giải phóng histamine cùng một số chất trung gian khác. Điều này khiến cho da bị kích thích, hệ miễn dịch gây ra phản ứng viêm da cơ địa.
- Hệ miễn dịch
Là yếu tố có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, quyết định và điều khiển một số phản ứng trên cơ thể, trong đó có làn da. Một số vấn đề về hệ miễn dịch có thể làm tổn thương hàng rào bảo vệ da, gây kích ứng, phản ứng trên da, tạo thành viêm da cơ địa như: Miễn dịch trong máu thay đổi, lượng bạch cầu đa nhân thay đổi…
- Một số vấn đề khác trong cơ thể
Những vấn đề này cũng có thể là nguyên nhân gây viêm da cơ địa, tuy nhiên không thường xảy ra. Đó là các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch như viêm mũi dị ứng, các vấn đề về gan và chức năng thải độc của gan, cơ thể thiếu nước…
Các tác nhân từ bên ngoài
Trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày, chúng ta thường xuyên phải tiếp xúc với rất nhiều tác nhân gây viêm da cơ địa từ môi trường. Có thể kế đến là các loại dị nguyên như phấn hoa, bụi, lông của vật nuôi, vi sinh vật, vi khuẩn, các loại hóa mỹ phẩm hay một số loại thuốc…
Ngoài ra, các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm không khí cũng có thể gây kích ứng bề mặt da, khiến da bị biến đổi, hệ miễn dịch phản ứng và gây viêm. Đây cũng là nguyên nhân gây viêm da dị ứng dễ gặp và khó phòng tránh.
Viêm da cơ địa có nguy hiểm không? Viêm da cơ địa có lây không?
Tuy không gây nguy hiểm nhưng viêm da cơ địa được xếp vào một trong những bệnh lý cần được điều trị sớm bởi nếu để lâu, bệnh có thể gây ra một số biến chứng như:
- Nhiễm trùng da, bội nhiễm do vi khuẩn tấn công khi người bệnh liên tục cào, gãi, làm tổn thương da, khiến cho những vùng da bị viêm lở loét.
- Bội nhiễm do virus còn có thể gây sốt, khiến cho da xuất hiện nhiều mụn nước, ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Càng để lâu, bệnh càng kéo dài sẽ rất khó điều trị, tốn kém, mất nhiều thời gian.
- Viêm da cơ địa xuất hiện ở khu vực xung quanh mắt có thể làm ảnh hưởng đến thị giác với các vấn đề như viêm kết mạc, viêm mí mắt…
- Bệnh tái phát nhiều lần khiến da bị tổn thương sâu, dễ để lại sẹo, khiến người bệnh tự ti về thẩm mỹ của làn da.
Từ những nguyên nhân viêm da cơ địa nêu trên, có thể thấy đây là bệnh lý tự phát và không lây. Bệnh có thể khởi phát theo từng đợt, tần suất thưa hoặc liên tục tùy theo cơ địa và nguyên nhân gây bệnh của từng người.
Do viêm da cơ địa không liên quan đến các vấn đề lây nhiễm như vi khuẩn, virus nên bệnh không có khả năng lây nhiễm. Người bệnh có thể tiếp xúc với những người xung quanh như bình thường. Khi bị viêm da cơ địa, người bệnh cần theo dõi thường xuyên diễn biến và triệu chứng của bệnh, thăm khám để có hướng điều trị phù hợp, tránh để da bị tổn thương quá nặng, viêm da cơ địa toàn thân hay bội nhiễm.
Các phương pháp chữa viêm da cơ địa
Chẩn đoán viêm da cơ địa không quá khó khăn, chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng và bệnh sử gia đình.
Viêm da cơ địa là bệnh mãn tính, vì vậy hiện chưa có phương pháp chữa bệnh triệt để mà chỉ có thể hạn chế bệnh khởi phát cũng như mang hiệu quả cải thiện làn da tốt hơn. Theo các chuyên gia cho biết, có khoảng 70% các vấn đề viêm da cơ địa được cải thiện tốt nếu sử dụng đúng phương pháp điều trị từ khi còn nhỏ. 30% còn lại, nếu lựa chọn sai phương pháp có thể khiến cho da bị tổn thương, biến chứng. Có rất nhiều phương pháp điều trị viêm da cơ địa, điển hình là một số phương pháp phổ biến sau đây.
Chữa viêm da cơ địa bằng Tây y
Đây là một phương pháp khá phổ biến và thường xuyên được áp dụng. Thuốc viêm da cơ địa chủ yếu là thuốc kháng sinh, kháng viêm để làm giảm các triệu chứng cũng như kiểm soát tần suất bệnh khởi phát. Tuy mang lại hiệu quả nhanh chóng, tiện lợi, dễ sử dụng nhưng người bệnh cũng cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, nếu không có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ với sức khỏe.
Đối với các trường hợp viêm da cơ địa cấp tính, chưa lan rộng hay gây ảnh hưởng nghiêm trọng, người bệnh thường được bác sĩ chuyên khoa chỉ định sử dụng thuốc bôi. Thuốc bôi ngoài da có công dụng kiểm soát mức độ viêm, giảm các triệu chứng nhanh chóng, khiến người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Một số loại thuốc bôi thường dùng cho bệnh nhân viêm da cơ địa có thể kể đến như:
Các loại dưỡng ẩm chuyên dụng
Khác với những loại kem dưỡng ẩm, sữa dưỡng thể thông thường, dưỡng ẩm cho người bệnh viêm da cơ địa thường có lượng dầu nhiều hơn, giúp giữ ẩm trên da tốt hơn. Tuy nhiên, sử dụng lâu dài các loại dưỡng ẩm này cũng có thể khiến da bị kích ứng, nhờn thuốc. Vì vậy, người bệnh nên cân nhắc lựa chọn loại thuốc phù hợp để chữa trị nếu dùng kem dưỡng ẩm mà không có hiệu quả.
Kẽm oxide 10%
Sản phẩm này giúp kháng khuẩn, làm dịu da, sát trùng nhẹ và bảo vệ da khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên, một số trường hợp dị ứng, mẫn cảm với thành phần của thuốc thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Dung dịch sát khuẩn Hexamidine và Chlorhexidine
Dung dịch này thường được sử dụng ở giai đoạn viêm da cơ địa cấp tính, thường là khi các mụn nước đã vỡ. Nó giúp cho da không bị nhiễm trùng, làm giảm các triệu chứng đau, rát, tiết dịch.
Hồ nước Tetrapred
Sản phẩm này giúp làm giảm tiết dịch, làm khô những vết viêm, vết loét trên da, giảm ngứa.
Ngoài ra, với những bệnh nhân viêm da cơ địa ở mức độ nặng, triệu chứng đặc biệt khó chịu, các bác sĩ cũng có thể chỉ định thuốc bôi corticoid nhưng với liều lượng thấp, dùng ngắn ngày để tránh gây hại cho da và sức khỏe. Thuốc bôi corticoid có những loại tác dụng nhẹ đến rất mạnh, bệnh nhân khi sử dụng cần theo đúng chỉ định và hướng dẫn liều lượng của bác sĩ chuyên khoa.
Bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc bôi, nếu người bệnh có các biểu hiện, triệu chứng nghiêm trọng và thường xuyên sẽ được chỉ định dùng kết hợp cả thuốc uống. Các loại thuốc uống thường là thuốc kháng sinh như: Thuốc kháng Histamine, thuốc Corticosteroid đường uống…
Điều trị viêm da cơ địa tại nhà
Từ xưa, ông cha ta đã sử dụng rất nhiều mẹo dân gian để chữa bệnh, trong đó nhiều mẹo chữa viêm da cơ địa tại nhà khá hiệu quả. Tuy nhiên, việc điều trị bằng phương pháp này cũng phải được thực hiện hết sức cẩn thận, tránh một số nguyên liệu gây kích ứng, dị ứng và đặc biệt phải vệ sinh sạch vật liệu, nguyên liệu để tránh làm nhiễm trùng vùng da bị viêm. Hiệu quả cũng như thời gian áp dụng mẹo dân gian thành công còn phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người.
Một số mẹo đơn giản thường được sử dụng:
Chữa viêm da cơ địa bằng lá trầu không
- Dùng 10 – 15 lá trầu không, rửa sạch, ngâm với nước muối.
- Vò nát và đun với khoảng 2 lít nước trong thời gian 20 – 30 phút.
- Sử dụng để tắm, rửa hàng ngày.
Chữa viêm da cơ địa bằng tỏi
- Bóc 200g tỏi tươi, cho vào một bình thủy tinh sạch và đổ vào 1 lít rượu trắng.
- Ngâm rượu khoảng 1 – 2 tuần là có thể sử dụng.
- Lấy bông gòn thấm dung dịch rượu tỏi, thoa lên phần da bị viêm đã được rửa sạch.
- Ngày thoa 2 lần, dùng kiên trì để thấy hiệu quả.
Chữa viêm da cơ địa bằng lá ổi
- Lá ổi rửa sạch, ngâm với nước muối loại bỏ bụi bẩn.
- Để ráo nước và đem giã nát, lọc lấy phần nước cốt, bỏ bã.
- Dùng khăn sạch hoặc bông gòn thấm lấy nước lá ổi và lau lên vùng da bị viêm hàng ngày.
Chữa viêm da cơ địa bằng lá lốt
- Hái lá lốt tươi, rửa sạch và ngâm nước muối để loại bỏ hóa chất, bụi bẩn.
- Sau đó xay nhuyễn lá lốt, lấy bã đắp lên vùng da bị viêm trong khoảng 30 phút rồi rửa sạch lại với nước.
Cây vòi voi chữa viêm da cơ địa
- Rửa sạch cây vòi voi và ngâm nước muối.
- Xay nhuyễn và đắp bã lên vùng da bị viêm.
- Để trên da như vậy khoảng 30 phút rồi lấy nước ấm rửa sạch.
- Bạn nên thực hiện 1 lần mỗi ngày, sau khoảng 2 – 3 tuần kiên trì đều đặn sẽ thấy kết quả khả quan.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng một số loại lá tắm chữa viêm da cơ địa như lá trà xanh, lá ngải cứu, lá tía tô… Những loại lá này thường rất dễ kiếm, tiết kiệm thời gian, chi phí và có thể thực hiện tại nhà để làm giảm những triệu chứng viêm da cơ địa.
Điều trị viêm da cơ địa bằng Đông y
Chữa viêm da cơ địa bằng Đông y là việc sử dụng các dược liệu, thảo dược thiên nhiên kết hợp để tác động vào các yếu tố khiến bệnh khởi phát gồm: Phong, nhiệt, thấp, khí. Theo Đông y, viêm da cơ địa xuất hiện do: Phong hàn, phong nhiệt, thấp nhiệt, khí huyết suy tổn, khí hư, huyết ứ. Vì vậy, các thầy thuốc Đông y vận dụng khu phong, thanh nhiệt, bài độc để giải quyết, nhằm ổn định, cân bằng khí huyết, lương huyết, cải thiện chức năng tạng phủ. Từ đó giúp cho cơ thể vận hành tốt hơn, củng cố hệ miễn dịch tự nhiên, phòng tránh bệnh tái phát.
Có rất nhiều bài thuốc Đông y được sử dụng để điều trị viêm da cơ địa. Các phương thuốc chủ yếu dưới dạng uống, đắp ngoài da, rửa. Đông y được cho là phương pháp điều trị viêm da cơ địa an toàn, lành tính, hiệu quả tốt với nhiều ưu điểm như:
- Thành phần dược liệu từ thảo dược thiên nhiên an toàn, không gây tác dụng phụ hay ảnh hưởng đến sức khỏe, thân thiện với cơ thể con người.
- Bên cạnh việc điều trị, các vị thuốc còn giúp bồi bổ, nâng cao sức khỏe cho người bệnh.
- Tác động từ sâu bên trong, thời gian điều trị kéo dài giúp hạn chế mức độ tái phát cũng như các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh, cải thiện hệ miễn dịch tự nhiên và giúp làn da khỏe hơn.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng mang một số nhược điểm nhỏ. Người bệnh có thể tham khảo để cân nhắc khi quyết định lựa chọn.
- Mức độ thành công, hiệu quả của thuốc Đông y còn tùy thuộc vào cơ địa từng người cũng như phương pháp điều trị của thầy thuốc.
- Thời gian để các vị thuốc Đông y thấm và tác động vào cơ thể lâu hơn so với thuốc Tây y, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì trong quá trình sử dụng.
- Một số người bị dị ứng với mùi, vị của thuốc Đông y có thể gặp khó khăn khi sử dụng phương pháp này.
Bên cạnh việc sử dụng các phương pháp điều trị viêm da cơ địa, người bệnh cũng nên điều chỉnh chế độ ăn uống sao cho phù hợp, tránh những thực phẩm gây kích ứng, có hại cho quá trình bài độc của gan, thận để tránh bệnh tái phát thường xuyên.
Viêm da cơ địa kiêng ăn gì? Nên ăn gì?
Chế độ ăn uống khoa học, hợp lý sẽ giúp cho quá trình điều trị viêm da cơ địa tiến triển tốt hơn, hạn chế bệnh tái phát. Khi bị viêm da cơ địa, người bệnh cần chú ý kiêng một số thực phẩm sau đây:
- Kiêng ăn các loại hải sản có chứa nhiều histamin gây dị ứng, khiến cơ thể ngứa ngáy, khó chịu.
- Kiêng những thực phẩm lên men như dưa, cà muối bởi chúng khiến cho cơ thể tích tụ thêm độc tố, ảnh hưởng đến quá trình bài độc, thanh nhiệt, khiến bệnh viêm da cơ địa thêm nghiêm trọng.
- Khi bị viêm da cơ địa, ngứa ngáy, viêm loét, chảy mủ, người bệnh cần kiêng ăn thịt gà, trứng để bảo vệ quá trình phục hồi của làn da.
- Các loại đậu phộng, đậu nành cũng là những thực phẩm có khả năng gây dị ứng, kích ứng.
- Không uống bia rượu, sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích làm giảm chức năng gan.
Ngoài ra, người bệnh viêm da cơ địa nên ăn uống đủ chất, nhất là vitamin A, B, C, E, các loại rau xanh chứa nhiều chất xơ, giúp tiêu viêm, giảm sưng ngứa và tăng cường miễn dịch tự nhiên. Protein từ thịt lợn và nấm cũng góp phần cải thiện liên kết dưới da, giúp cho các tổn thương phục hồi tốt hơn.
Người bệnh cũng nên uống nhiều nước, nước ép trái cây để bổ sung dưỡng chất và cấp ẩm cho da, đẩy mạnh quá trình tuần hoàn, thanh lọc máu.
Cách phòng tránh viêm da cơ địa hiệu quả
Bên cạnh chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất cần thiết, bệnh nhân viêm da cơ địa cũng nên chú ý những điều sau để phòng tránh viêm da cơ địa hiệu quả:
- Có giờ giấc sinh hoạt, nghỉ ngơi đủ, đúng giờ giấc.
- Bạn cũng có thể hạn chế bệnh tái phát bằng cách giữ gìn vệ sinh da thật sạch sẽ.
- Hạn chế tiếp xúc với các môi trường dễ gây kích ứng, dị ứng, hạn chế ra nắng, tránh làm tổn thương da, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với hóa mỹ phẩm…
- Đối với những vùng da bị viêm, bị tổn thương, người bệnh cần đặc biệt chú ý và tránh mặc đồ bó sát, cào gãi làm ảnh hưởng đến vết thương, gây nhiễm trùng.
Trên đây là những thông tin cần thiết mà chúng tôi cung cấp về bệnh viêm da cơ địa. Bệnh lý này cần được điều trị sớm để tránh những tổn thương lâu dài. Đồng thời, người bệnh cũng nên lắng nghe những chỉ dẫn của bác sĩ, tìm hiểu thêm những thông tin liên quan đến các triệu chứng viêm da cơ địa của bản thân để luôn chủ động ứng phó khi cần thiết.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!