Hẹp ống sống thắt lưng: Nguyên nhân, cách điều trị căn bệnh
Hẹp ống sống thắt lưng không chỉ gây đau nhức vùng thắt lưng và toàn bộ vùng mông, đùi mà nó còn có thể khiến người bệnh gặp khó khăn khi đi lại. Vậy hẹp ống sống thắt lưng là bệnh gì, có nguy hiểm không và điều trị như thế nào?
Hẹp ống sống thắt lưng là gì? Có nguy hiểm không?
Hẹp ống sống thắt lưng là gì là thắc mắc của nhiều người. Theo các chuyên gia, hẹp ống sống thắt lưng (hay còn gọi là hẹp ống sống) là tình trạng ống sống trong xương sống bị thu hẹp và bắt đầu chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh.
Tùy thuộc vào vị trí ống sống bị chèn ép mà hẹp ống thắt lưng được chia thành nhiều loại khác nhau như: Hẹp trung tâm, hẹp ngách bên, hẹp lỗ tiếp hợp hoặc người bệnh có thể bị cùng lúc các loại hẹp ống sống khác nhau.
Thống kê của các nhà khoa học cho thấy, khoảng 75% trường hợp bị hẹp ống sống ở thắt lưng và phổ biến nhất là hẹp ống sống l4, l5.
Bệnh hẹp ống thắt lưng thường xảy ra ở người cao tuổi, tuy nhiên, trong một số trường hợp người trẻ tuổi cũng có thể mắc căn bệnh này. Hẹp ống sống thắt lưng cũng thường phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới.
Quá trình hẹp ống sống thường diễn ra từ từ, nếu ống sống không bị thu hẹp quá mức thì người bệnh sẽ không thấy mình có triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi ống sống bị thu hẹp quá nhiều và chèn ép lên các dây thần kinh thì người bệnh sẽ thấy cơ thể xuất hiện một số triệu chứng khó chịu.
Ngoài khiến người bệnh đau đớn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hẹp ống sống còn có thể gây một số biến chứng nguy hiểm như:
- Yếu cơ: Khi bị hẹp ống sống, tay và chân của người bệnh có thể bị yếu dần đi do ống sống chèn ép vào các dây thần kinh.
- Đau lưng, đau chân tay kéo dài: Hẹp ống sống thắt lưng có thể khiến người bệnh đau dai dẳng, mức độ đau có thể tăng lên khi người bệnh đi lại hoặc vận động, giảm khi ngồi một chỗ.
- Gặp khó khăn khi di chuyển hoặc giữ thăng bằng: Hẹp ống sống thắt lưng có thể gây chèn ép lên các dây thần kinh ở chân, từ đó khiến người bệnh gặp khó khăn khi giữ thăng bằng và di chuyển. Tình trạng này không được can thiệp có thể khiến người bệnh bị liệt vĩnh viễn.
- Đại tiện không tự chủ: Bệnh có thể gây rối loạn cơ tròn ở bàng quang và khiến người bệnh bị bí tiểu, tiểu không tự chủ.
Nguyên nhân gây bệnh hẹp ống sống thắt lưng
Có nhiều nguyên nhân khiến bạn bị hẹp ống sống thắt lưng, có thể kể đến như:
- Thoái hóa khớp do tuổi tác: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây hẹp ống sống thắt lưng. Theo thời gian, các khớp trên cơ thể có thể bị thoái hóa và hao mòn gây ra bệnh viêm xương khớp. Viêm xương khớp có thể gây ra những thay đổi ở cột sống như mòn đĩa đệm, giãn dây chằng… Đây là lý do vì sao các triệu chứng của bệnh hẹp ống thắt lưng thường xuất hiện ở những người trên 50 tuổi.
- Viêm khớp dạng thấp: Tình trạng viêm do viêm khớp dạng thấp có thể gây áp lực lên tủy sống của bạn và góp phần gây ra chứng hẹp ống sống thắt lưng.
- Gai cột sống thắt lưng: Thoái hóa cột sống do tuổi tác có thể làm tăng nguy cơ mắc gai cột sống. Những gai này phát triển vào ống sống sẽ chèn ép lên tủy sống và gây hẹp ống thắt lưng.
- Các điều kiện khác: Ngoài những nguyên nhân trên, hẹp ống sống thắt lưng cũng có thể xảy ra do một số bệnh lý như: Dị tật cột sống bẩm sinh, cong vẹo cột sống, bệnh Paget xương, khối u xương, chấn hoặc hội chứng anchondroplasia (rối loạn di truyền gây lùn bẩm sinh).
Triệu chứng hẹp ống sống thắt lưng
Triệu chứng hẹp ống sống thắt lưng thường rất đa dạng vì nó sẽ phụ thuộc vào vị trí ống sống bị hẹp và độ rộng hẹp của ống sống. Theo đó, người bệnh bị hẹp ống sống thắt lưng thường có các triệu chứng dưới đây:
- Tê chân, mông: Đây là triệu chứng thường gặp ở trong giai đoạn đầu của bệnh hẹp ống sống thắt lưng. Tuy nhiên, theo thời gian, bệnh sẽ tiến triển nặng lên và các triệu chứng tê ở chân, đùi, mông có thể xảy ra liên tục hoặc nghiêm trọng hơn.
- Đau nhức vùng thắt lưng, mông, đùi, chân: Đây là triệu chứng dễ nhận thấy ở người bị hẹp ống sống thắt lưng mức độ trung bình và nặng. Nguyên nhân là do thời điểm này, ống sống bị thu hẹp hơn, chèn ép lên dây thần kinh tọa và gây ra các triệu chứng trên.
- Yếu chân, gặp khó khăn khi di chuyển: Một số bệnh nhân bị hẹp ống sống có thể gặp khó khăn khi đi lại hoặc khi giữ thăng bằng do hoạt động của chân bị yếu đi. Người bệnh có thể bị yếu ở một chân hoặc yếu đồng thời cả 2 chân tùy thuộc mức độ của bệnh.
- Cơn đau giảm khi cúi người về trước: Người bị hẹp ống sống thắt lưng có thể phải đối mặt với những cơn đau ở vùng lưng, mông, chân… Tuy nhiên, mức độ của cơn đau có thể giảm khi người bệnh nằm, ngồi hoặc cúi người về phía trước. Nguyên nhân là do khi thực hiện các hành động này sẽ giúp tăng không gian trong ống sống, từ đó hạn chế tình trạng chèn ép vào các dây thần kinh.
- Bí tiểu, tiểu tiện không tự chủ: Hẹp ống sống thắt lưng có thể khiến các rễ thần kinh của chùm đuôi ngựa bị chèn ép và gây gián đoạn chức năng của hai chi dưới và bàng quang. Điều này khiến người bệnh gặp những vấn đề “xấu hổ” khi tiểu tiện.
Điều trị hẹp ống sống thắt lưng hiệu quả
Để lựa chọn phương pháp điều trị hẹp ống thắt lưng phù hợp với mình, bạn có thể dựa vào mức độ nặng nhẹ của bệnh và loại hẹp ống sống thắt lưng mà bản thân đang mắc phải. Ba phương pháp phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh là điều trị tại nhà, đông y và Tây y.
Tây y
Tùy vào nguyên nhân cụ thể gây hẹp ống thắt lưng mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn biện pháp điều trị phẫu thuật hay dùng thuốc. Tuy nhiên trong phần lớn trường hợp, triệu chứng của bệnh có thể cải thiện thông qua việc sử dụng thuốc và vật lý trị liệu.
Sử dụng thuốc
Hiện nay, vẫn chưa có hướng dẫn tiêu chuẩn nào về việc lựa chọn các loại thuốc cho người bệnh bị hẹp ống sống thắt lưng. Do đó, bác sĩ có thể thử một số cách kết hợp và liều lượng để kiểm tra xem loại thuốc nào hiệu quả nhất. Dưới đây là những loại thuốc phổ biến nhất thường được bác sĩ chỉ định cho người bị hẹp ống sống thắt lưng:
- Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID): Các loại NSAID như ibuprofen, naproxen… có thể được sử dụng để giảm viêm và giảm đau do cơn đau hẹp ống sống gây ra. Tuy nhiên, bạn nên cẩn trọng khi sử dụng loại thuốc này trong thời gian dài vì nó có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Thuốc chống động kinh: Một số loại thuốc chống động kinh như gabapentin, pregabalin… có thể giảm cơn đau do dây thần kinh bị chèn ép do hẹp ống sống gây ra.
- Thuốc chứa các hoạt chất tương tự prostaglandin: Loại thuốc này giúp cải thiện lưu thông máu trong động mạch cột sống từ đó giúp cải thiện lưu lượng máu đến dây thần kinh bị nén.
- Thuốc corticoid: Tiêm corticoid ngoài màng cứng hoặc tiêm trực tiếp vào một khớp cụ thể có thể giúp giảm nhanh chóng những triệu chứng khó chịu của hẹp ống sống thắt lưng. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ giảm triệu chứng của bệnh chứ không giúp chữa khỏi hoàn toàn.
Phẫu thuật
Phương pháp phẫu thuật được áp dụng khi tình trạng hẹp ống sống thắt lưng gây đau nhức chân dữ dội là các dấu hiệu như tê yếu các chi của người bệnh liên tục xảy ra hoặc tiến triển nặng hơn. Trước khi quyết định phẫu thuật, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân áp dụng các phương pháp điều trị không phẫu thuật vài tuần hoặc vài tháng trước đó. Nếu triệu chứng của bệnh không cải thiện sau khi bệnh nhân áp dụng các phương pháp trên thì bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân làm phẫu thuật hẹp ống sống thắt lưng.
Nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng có đến 90% bệnh nhân bị hẹp ống sống thắt lưng thấy triệu chứng bệnh của mình cải thiện sau phẫu thuật. Những phương pháp phẫu thuật phổ biến thường được áp dụng để điều trị bệnh hẹp ống sống thắt lưng là:
- Cắt bản sống giải ép: Phương pháp này giúp loại bỏ một hoặc cả 2 lớp đệm của bản sống nhằm cung cấp thêm không gian cho tủy sống bị nén và / hoặc rễ thần kinh.
- Mở rộng lỗ liên hợp: Phương pháp này giúp mở rộng không gian của ống sống để rễ thần kinh đi ra ngoài dễ dàng hơn.
- Cắt diện khớp: Phương pháp này nhằm loại bỏ diện khớp bị phì đại (nơi các khớp xương nối với nhau) nhằm giúp ống sống có nhiều không gian hơn.
Ngoài những phương pháp trên, bệnh nhân cũng có thể được điều trị hẹp ống sống thắt lưng bằng các phương pháp khác như: Hàn xương liên thân sống thắt lưng lối trước (ALIF); hàn xương liên thân sống thắt lưng qua lỗ liên hợp (TLIF):
Mặc dù phẫu thuật giúp điều trị hiệu quả hẹp ống sống, nhưng phương pháp này cũng tiềm ẩn một số rủi ro. Do vậy, người bệnh nên tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ, chuyên gia trước khi áp dụng phương pháp điều trị này.
Đông y chữa hẹp ống sống thắt lưng
Theo Đông y, chứng hẹp ống sống thắt lưng còn được gọi là tý thống. Nguyên nhân gây ra chứng bệnh này có thể do khí huyết ứ trệ, thận khí hư suy, phong hàn xâm nhập. Do vậy, để chữa căn bệnh này, người bệnh cần sử dụng các vị thuốc giúp cải thiện khí huyết và ngăn ngừa các yếu tố bên ngoài xâm nhập vào cơ thể.
Các bài thuốc Đông y thường được sử dụng để điều trị hẹp ống sống là:
- Bài thuốc 1: Uy linh tiên 30g, đan sâm, hoàng kỳ, đảng sâm bắc, phục thần, truật sơn kế, long nhãn… mỗi loại 15g; tần quy, táo nhân mỗi loại 10g, cam thảo, mộc hương mỗi loại 5g. Cho tất cả các nguyên liệu trên vào ấm và sắc lên để uống hết trong ngày.
- Bài thuốc số 2: Nhựa cây một dược, thảo linh chi, hoa đào, cây cỏ ú, xuyên khung, toàn trung… mỗi loại 10g, hồng hoa 6g, lan thảo, đương quy mỗi loại 15g, xuyên ngưu tất 2 g. Cách sắc bài thuốc này cũng tương tự như bài thuốc 1.
- Bài thuốc 3: Tế thảo, quế chi mỗi loại thảo dược lấy 3g, sừng hươu, đỗ trọng, xuyên khung mỗi loại 10g; sinh địa, miết giáp mỗi loại 30g, bào khương, ma hoàng, hạt cải canh mỗi loại 6g, xuyên ngưu đất mỗi loại 13g. Cho tất cả các nguyên liệu trên vào ấm và sắc lên, uống hết thuốc trong ngày.
Mặc dù Đông y giúp điều trị tận gốc căn nguyên gây hẹp ống sống thắt lưng. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này thường khá chậm, do vậy người bệnh nên kiên trì khi thực hiện.
Điều trị tại nhà
Nếu chỉ bị hẹp ống sống thắt lưng nhẹ, người bệnh có thể áp dụng các phương pháp điều trị bệnh tại nhà để giảm triệu chứng khó chịu. Các phương pháp này giúp giảm thiểu tình trạng đau nhức lưng, hông, chân… do hẹp ống sống gây ra.
Những phương pháp hỗ trợ điều trị hẹp ống sống tại nhà người bệnh nên áp dụng là:
- Massage: Phương pháp này giúp giảm tình trạng đau nhức khớp và cải thiện chức năng vận động ở các chi hoặc các cơ quan khác bị yếu đi. Nên massage nhẹ nhàng, tránh massage mạnh vì có thể gây tổn thương đến cột sống.
- Chườm nóng, lạnh: Chườm ấm hoặc lạnh đều giúp hạn chế tối đa tình trạng đau nhức xương khớp do hẹp đốt sống gây ra.
Cần lưu ý gì khi điều trị hẹp ống sống thắt lưng
Hẹp đốt sống thắt lưng là tình trạng thường gặp ở người cao tuổi do sự thoái hóa tự nhiên của các khớp. Điều đó có nghĩa là rất khó để ngăn ngừa hoàn toàn căn bệnh. Tuy nhiên, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, bạn có thể thực hiện một số lưu ý dưới đây:
- Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ: Điều này giúp giảm thiểu nhanh chóng triệu chứng của bệnh và hạn chế tình trạng kháng thuốc.
- Giảm cân: Thừa cân, béo phì có thể gây áp lực lên cột sống và khiến tình trạng hẹp ống sống của người bệnh trở nên nặng hơn.
- Tập thể dục điều độ: Tập thể dục không chỉ giúp bệnh nhân cảm thấy thư giãn mà nó còn làm cho cột sống hoạt động linh hoạt hơn.
- Ăn uống đủ chất: Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong cơ thể như vitamin D, vitamin D, canxi, kali… giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe xương khớp.
- Loại bỏ thói quen xấu có hại cho xương khớp: Hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc sử dụng các chất kích thích đều có thể gây tổn thương các khớp, làm tăng nguy cơ lão hóa. Do vậy, nếu không muốn mắc chứng hẹp ống sống thì bạn cần bỏ loại bỏ chúng ra khỏi cuộc sống hàng ngày.
- Khám sức khỏe định kỳ: Hẹp ống sống thắt lưng có thể tiến triển chậm, triệu chứng bệnh ở giai đoạn đầu thường không rõ ràng. Do vậy, để phát hiện sớm và điều trị bệnh hiệu quả, bạn cần khám sức khỏe định kỳ hàng năm hoặc đến gặp bác sĩ để được thăm khám khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Trên đây là những thông tin về hẹp ống sống thắt lưng bệnh học. Hy vọng qua bài viết, bạn đã có cái nhìn rõ nét hơn về căn bệnh hẹp này để có biện pháp can thiệp phù hợp. Tốt nhất, để đảm bảo an toàn, khi gặp những triệu chứng khó chịu, bạn nên đến gặp bác sĩ.
GỢI Ý XEM THÊM
Video liên quan
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!